Xuất huyết tiêu hóa ở bệnh nhân u lympho điều trị hóa chất

  04:21 PM 16/10/2023
U lympho là nhóm bệnh ác tính của tổ chức lympho, bao gồm 2 nhóm: U lympho Hodgkin (chiếm khoảng 20-30%) và u lympho không Hodgkin (chiếm khoảng 70-80%).

Việc điều trị bệnh u lympho được cá thể hóa tùy thuộc từng bệnh nhân. Các biện pháp điều trị hiện nay đang được áp dụng bao gồm: theo dõi sát bệnh nhân khi chưa có chỉ định hóa trị, đa hóa trị liệu, xạ trị (xạ trị kết hợp hóa chất hoặc xạ trị đơn độc), ghép tế bào gốc tạo máu. Tất cả các phương pháp điều trị đều có thể gây ra các tác dụng phụ. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ sẽ khác nhau giữa từng bệnh nhân, tùy thuộc vào loại phương pháp điều trị được sử dụng, phác đồ hóa chất và phản ứng của mỗi cá nhân người bệnh.

Các tác dụng phụ thường gặp trong quá trình điều trị hóa chất bao gồm: giảm các tế bào máu, buồn nôn và nôn, rụng tóc, viêm niêm mạc, mệt mỏi, thay đổi mùi vị, tổn thương thần kinh ngoại vi, xuất huyết tiêu hóa,... trong đó biến chứng xuất huyết tiêu hóa thường xảy ra ở những bệnh nhân U lympho điều trị với phác đồ hóa chất có Methylprednisolon, đặc biệt ở những bệnh nhân U lympho không Hodgkin với các phác đồ R-CHOP, CHOP, CHOP-E, EPOCH,... với liều Methyprednisolone 45-60mg/m2 da.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa như: bệnh nhân có tiền sử viêm loét dạ dày-tá tràng, khối u lympho tại đường tiêu hóa,...

 

1. Các triệu chứng xuất huyết tiêu hóa:

Tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa có thể bao gồm từ tổn thương phát hiện qua nội soi không có biểu hiện lâm sàng đến các biến chứng nghiêm trọng ở đường tiêu hóa như xuất huyết tiêu hóa, thủng đường tiêu hóa, trong một số trường hợp có thể gây tử vong. Tùy theo vị trí xuất huyết sẽ có những biểu hiện khác nhau:

Nôn ra thức ăn, dịch nhầy loãng lẫn máu cũ màu nâu sẫm

Đi ngoài phân đen như bã cà phê, nát lỏng, mùi thối khắm, có thể lẫn máu tươi

Tùy theo mức độ mất máu sẽ có các triệu chứng toàn thân: da niêm mạc nhợt nhạt, vã mồ hôi, chân tay lạnh, ngất xỉu, huyết áp tụt, mạch nhanh nhỏ,...

Các triệu chứng khác: thường xuyên đau bụng vùng thượng vị, mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt,...

2. Làm gì khi bị xuất huyết tiêu hóa?

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa, người nhà bệnh nhân nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất hoặc liên hệ với bác sỹ điều trị.

Cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng, tránh căng thẳng, tuân thủ đúng thời gian nhịn ăn theo sự chỉ định của bác sỹ điều trị, vận động nhẹ nhàng.

Chế độ ăn: sau khi được ăn trở lại, người bệnh nên ăn các món ăn lỏng, dễ tiêu, nguội như súp, cháo loãng, sữa,.... và chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày.

3. Các biện pháp phòng ngừa xuất huyết tiêu hóa trong điều trị hóa chất:

Hạn chế uống rượu, bia và các chất kích thích (trà đặc, cà phê,...) ; hạn chế ăn đồ ăn cay, chua, nóng, nhiều dầu mỡ và các thực phẩm gây kích thích dạ dày, đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh

Ăn chín uống sôi để tránh các tác nhân gây bệnh đường tiêu hóa

Ăn uống khoa học, đúng giờ, không ăn quá no hoặc để bụng quá đói, không vận động mạnh hoặc nằm ngay sau khi ăn để tránh nguy cơ đau dạ dày, trào ngược dạ dày-thực quản

Tập thể dục để năng cao sức khỏe, đồng thời giúp cải thiện nhu động ruột tiêu hóa thức ăn

 

Như vậy, trong quá trình điều trị bệnh lý U lympho và theo dõi sau hóa trị tại nhà, bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ và hướng dẫn điều trị của bác sỹ để hạn chế các tác dụng phụ xảy ra. Với những trường hợp có biến chứng xuất huyết tiêu hóa sau điều trị hóa chất, bác sỹ sẽ cân nhắc giảm liều hoặc tạm ngưng sử dụng Methylprednisolon trong quá trình điều trị./

Tác giả: BS Nguyễn Thị Thùy Trang, Khoa Huyết học Lâm sàng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108./.

Chia sẻ